رتبه بازار خودرو در بازدهی منفی

به گزارش خودروکار، طبق محاسبات «دنیای‌اقتصاد» در دی‌ماه امسال متوسط قیمت خودروهای داخلی در بازار، ۱۰درصد نسبت به ماه قبل کاهش پیدا کرده است.

 این در حالی است که منهای مسکن، دیگر بازارهای اصلی کاهش قیمت بیشتری نسبت به خودرو داشته‌اند. محاسبات نشان می‌دهد در نخستین ماه زمستان، بازار سهام افتی ۲۰درصدی را در مقایسه با آذر تجربه کرده است. بازار سکه هم با کاهش ۱۴درصدی در دی و نسبت به ماه قبل از آن مواجه شده و ارز نیز در بازه زمانی موردنظر ۱۳درصد عقب‌نشینی کرده است.

 این در حالی است که مسکن نه تنها کاهش قیمت نداشته، بلکه ۷/ ۱درصد افزایش را نیز در دی‌ماه و نسبت به آذر به خود می‌بیند. مرور بازار خودرو ماه‌های گذشته نشان می‌دهد منحنی قیمت در آذر نسبت به آبان، ۵/ ۸ درصد کاهش پیدا کرده و در آبان نسبت به مهر نیز افتی ۱۹ درصدی داشته است. رتبه خودرو در جدول تعدیل قیمت بازارها طی دی در حالی است که خودرو پیش‌تر صدرنشین این جدول شده بود. بررسی آمار بازدهی بازارها در آبان (نسبت به مهر) نشان می‌دهد بیشترین نزول قیمت در بین پنج بازار اصلی، نصیب خودرو شده بود.

طبق گزارشی که حدودا سه ماه پیش در همین صفحه به چاپ رسید، متوسط قیمت خودروهای داخلی در انتهای آبان و در مقایسه با آخر مهر، افت نزدیک به ۱۹ درصد را داشت و از همین رو، بیشترین بازدهی منفی نصیب بازار خودروهای داخلی شد.

 این روند در آذر و نسبت به آبان نیز ادامه یافت؛ زیرا بررسی مقایسه‌ای بازارهای کشور در آخرین ماه پاییز نشان‌دهنده تکرار صدرنشینی خودرو در افت قیمت است. تحلیل آماری از روند قیمتی بازارها در آذر نشان می‌دهد «خودرو» در آخرین ماه از فصل پاییز، بیشترین کاهش قیمت را در مقایسه با بازارهای ارز، بورس، سکه و مسکن تجربه کرده است. با این حساب بازار خودرو هم در آبان و هم در آذر، بخشی از حباب خود را تخلیه کرده و هرچند این روند در دی نیز ادامه داشته، با این حال سرعت آن در مقایسه با ماه پایه (آبان) کمتر شده است.

اینکه چرا بازار خودرو از آبان دچار بازدهی منفی شد و این ماه به‌عنوان پایه افت قیمت لحاظ شده، ریشه در اتفاقات سیاسی و اقتصادی دارد. در نیمه آبان و هزاران کیلومتر آن طرف‌تر، انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا برگزار شد و در این کارزار، دونالد ترامپ نتوانست از پس جو بایدن بربیاید و از حضور دوباره در کاخ سفید محروم ماند.

 با توجه به اینکه ترامپ ضد توافق هسته‌ای و برجام بود، ادامه ریاست‌جمهوری وی می‌توانست فشارهای سیاسی و اقتصادی را بر ایران افزایش دهد. بنابراین با صعود انتظارات تورمی شهروندان و رشد نرخ ارز، بازارهای داخلی به‌خصوص خودرو، توفان‌های قیمتی دوباره‌ای را تجربه می‌کردند.

 با این حال اما ترامپ قافیه را به بایدن باخت؛ کسی که گفته می‌شود مایل است آمریکا را به برجام برگرداند و تحریم‌ها را لغو کند. از همین رو با مشخص شدن نتیجه انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا و پیروزی بایدن، انتظارات تورمی ایرانی‌ها افت کرد و نرخ ارز هم نزولی شد و به تبع آن، بازار خودرو نیز روندی رو به افت به خود گرفت. طی حدودا سه ماهی که از این ماجرا می‌گذرد، بازار خودرو در بیشتر مقاطع روندی نزولی داشته و هرچند گاهی صعودی شده، با این حال این صعود دوام پیدا نکرده است. مرور بازار خودرو طی سه ماه گذشته نشان می‌دهد گاهی حتی کفه عرضه سنگین‌تر از تقاضا بوده و خیلی‌ها از بیم ریزش بیشتر قیمت، خودروهای خود را به فروش گذاشته‌اند.

هرچند روند نزولی قیمت خودرو در دی نیز ادامه داشته، با این حال سرعت آن نسبت به ماه آبان کاهش پیدا کرده است. این موضوع بیش از هر مساله دیگری به شوک آبان ماه بازار خودرو مربوط می‌شود که سبب شد حباب قیمت با سرعت نسبتا زیادی در مسیر تخلیه قرار گیرد. اینکه متوسط قیمت خودرو در آبان و نسبت به مهر، افتی ۱۹درصدی داشته و بازار خودروی صدرنشین بازدهی منفی شده، نشان می‌دهد سرعت تخلیه حباب آن بیش از سایر بازارها بوده است.

 این در حالی است که در ادامه از این سرعت طی آذرماه کاسته شده و در دی نیز با وجود بهبود سرعت (نسبت به آذر)، حباب قیمت در مقایسه با آبان با سرعت کمتری روند تخلیه را ادامه داده است. با توجه به اینکه در دی‌ماه انتظارات تورمی باز هم کاهش یافت و بازار ارز نیز ۱۴ درصد افت داشت، انتظار می‌رفت منحنی قیمت خودرو هم با سرعت بیشتری نزول کند؛ اما دو اتفاق مانع آن شد. اتفاق نخست، مصوبه شورای رقابت مبنی بر آزادسازی قیمت ۱۸ خودروی کم‌تیراژ بود که به‌طور مقطعی قیمت‌ها را در بازار بالا برد. هرچند رشد قیمت‌ها تنها چند روز دوام داشت و بازار در ادامه روندی نزولی به خود گرفت، اما به هر حال این اتفاق در مسیر رو به افت منحنی قیمت، سکته انداخت. درواقع شاید اگر چنین اتفاقی رخ نمی‌داد، حالا بازدهی منفی بازار خودرو بیش از ۱۰ درصد بود.

اما مورد دیگری که احتمال دارد به‌عنوان سرعت گیر در مسیر افت قیمت عمل کرده باشد، بهبود تقاضا است. بازار خودرو معمولا در زمستان با خیزی نرم به سمت رشد خرید و فروش می‌رود و در هفته‌های پایانی اسفند به اوج می‌رسد.

امسال البته با توجه به داستان کرونا، احتمالا محدودیت‌هایی برای سفرهای نوروزی اعمال خواهد شد و خیلی‌ها نیز خود مسافرت نخواهند رفت. با این حال ممکن است تقاضا برای خرید خودرو، در دی‌ماه بالا رفته باشد و اگر این چنین باشد، نمی‌توان از اثر آن بر کاهش سرعت افت قیمت، چشم‌پوشی کرد. با این فرض و اگر دیگر متغیرها ثابت باشند، منحنی قیمت خودرو در بهمن نیز با سرعت کمتری روند نزولی خود را ادامه خواهد داد و حتی این امکان وجود دارد که روند فعلی (نزول قیمت) عکس شود.

 این احتمال در مورد اسفند با توجه به نزدیک شدن به پایان سال، بیشتر است؛ هرچند البته احتمال دارد کرونا همه این پیش‌بینی‌ها را به هم بریزد. اگر آن‌طور که مقامات وزارت بهداشت می‌گویند، موج چهارم کرونا در اسفند شکل بگیرد، این موضوع احتمالا روی خرید و فروش خودرو تاثیر خواهد گذاشت و ممکن است با قفل شدن معاملات، منحنی قیمت در مقایسه با ماه‌های گذشته، نزولی‌تر شده و حتی سرعت افت آن نیز بالا برود.

 البته آنچه نقش اصلی را در افت‌وخیز منحنی قیمت خودرو ایفا می‌کند، انتظارات تورمی و نرخ ارز است و بالا و پایین شدن آنها، عامل اصلی صعودی یا نزولی شدن قیمت خودرو به‌شمار می‌رود.